Inleiding
Topstukweek Lassus
Lassus’ Boetepsalmen waren in zijn eigen tijd een goed bewaard en intens gekoesterd
geheim. Ook vandaag nog, zo lijkt het wel, want slechts af en toe kan je ze op
het concertpodium horen. Ze vragen diepe concentratie van de luisteraar, een
verstilde trip naar de onderstromen van de ziel. Maar wie durft, die wordt
beloond. Met een even grillige als rijke klankwereld. Met tastbare, menselijke
emoties, gesneden op de maat van Bijbelse teksten.
Rustig genie
Rustig genie
Roland de Lassus, Orlando di Lasso, Orlandus Lassus: de
verschillende namen die hij droeg verraden de grote sprongen die Lassus’ leven
maakten. Van een eenvoudige Bergense knaap met gouden stembanden, naar een
beloftevol zanger en componist in Italië, tot een beroemdheid gekend in elke
uithoek van Europa. In zijn jonge jaren zoog hij gretig de muzikale geluiden
van Europa op. Om ze later in alle mogelijke vormen en maten uit zijn
componistenpen te laten vloeien. Geen enkele van zijn tijdgenoten deed het hem
na en de uitgevers rolden zowat vechtend over de straatstenen om toch maar als
eerste zijn nieuwe werken op de markt te mogen brengen. Maak kennis met een
genie.
Quickelberg
Op een
dag in het jaar 1565 ging Samuel Quickelberg, bibliothecaris aan het hof van
graaf Albrecht V van Beieren, op bezoek bij zijn collega Orlando di Lasso. Hij
moest de 35-jarige componist interviewen over zijn leven. De weerslag ervan zou
verschijnen in een van die gigantische encyclopedische werken waar de 16e eeuw
een patent op heeft: een lexicon van alle beroemde personen uit het Duitstalige
gebied. Dat Lassus daar als enige componist in terechtkwam, te midden van maar
liefst 3200 andere knappe koppen, toont aan hoe groot zijn faam toen al was. En
dankzij Quickelbergs ijver weten we gelukkig ook net iets meer over Lassus’
leven dan de archieven anders ooit zouden prijsgeven.
Bergen
Roland werd
geboren in en groeide op in Bergen. Zijn achternaam ‘de Lassus’ verwijst naar
weinig verhevens: ‘de là sus’, de mensen van daarginds. Zijn ouders behoorden
allicht tot de lagere middenklasse. Lassus vertelde later aan Quickelberg dat
hij al vanaf zijn zevende muziekles kreeg. Waarschijnlijk genoot hij een
opleiding als koorknaap in een internaatschool. Dat kan erop wijzen dat zijn
ouders zich ervan bewust waren dat ze het muzikale talent en de engelachtige
stem van hun zoon te gelde konden maken. Knapen met zuivere stembanden waren in
die dagen immers een gegeerd goed. Er zijn zelfs heel wat verhalen bekend over
broodheren die knapen lieten ontvoeren om zo op een goedkope manier hun
hofkapellen te bevolken. Of dat ook met Lassus gebeurde is niet helemaal
duidelijk – al zei hij zelf tegen Quickelberg van wel.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Naar Italië
Ferrante
Gonzaga, vorst van Mantua en als veldheer in dienst van Karel V, zou
uiteindelijk de jonge Lassus uit de koorschool plukken en in dienst nemen. Niet
ouder dan veertien was Lassus toen. Gonzaga nam hem mee naar Mantua, naar
Palermo en later naar Milaan, waar Gonzaga als bevelhebber van het keizerlijk
regiment was aangesteld. Lassus bleef ongeveer drie jaar bij hem en leerde dankzij
hem de madrigaalkunst kennen. In die madrigalen werden de liefde en het leven
bezongen op poëtische Italiaanse teksten. Lassus was er erg van onder de
indruk. In Milaan ontmoette hij Hoste da Reggio, gran capitano in het leger, maar in zijn vrije tijd componist van
kunstige madrigalen. Hij leerde de jonge Lassus de kneepjes van de kunst.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Napels
Van daaruit trok de ondernemende knaap,
waarschijnlijk op voorspraak van Ferrante, naar Napels. Lassus was toen nog
maar net achttien jaar oud, maar leek zich met de hulp van enkele notoire
edellieden prima te redden. Zijn gastheer Giovanni Battista d’Azzia, de markies
della Terza, nam hem mee naar de Academia dei Sereni: een kring van vurige
liefhebbers van de hedendaagse dichtkunst. Lassus zoog het allemaal gretig op. In
Napels leerde hij naast hooggestemde poëzie ook de typische villanesca’s kennen, eenvoudige boerenliederen
vol humor. De liederen fascineerden Lassus. Waarschijnlijk begon Lassus in
Napels voor het eerst echt zelf te componeren: niet toevallig villanesca’s, een genre dat hem veel
plezier verschafte en waarnaar hij later nog zou terugkeren.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Rome
Lassus’
nieuwsgierigheid dreef hem steeds verder. Deze keer ging de reis naar Rome. Hij
verbleef er opnieuw een tijd in het huishouden van een edelman. In Rome laafde
Lassus de oren niet langer aan volkse schertsliederen, maar aan hooggestemde
missen en motetten. Niet veel later werd hij aangesteld als kapelmeester van de
prestigieuze kerk Sint-Jan van Lateranen. Dat hij zo’n positie kon vastkrijgen,
toont aan dat hij, ondanks zijn jonge leeftijd en met nog geen enkele
muziekpublicatie op de teller, toch al een behoorlijke reputatie had opgebouwd.
Maar lang bleef Lassus niet in Rome. Een jaar later zakte hij naar zijn
thuisbasis Bergen af om afscheid te nemen van zijn zieke ouders. Hij kwam
jammer genoeg te laat: bij aankomst bleken ze allebei gestorven – zo vertelde
Lassus later aan Quickelberg.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Muzikale bestseller
Lassus
zou niet meer naar Rome terugkeren. Hij bleef in de Lage Landen hangen en sloot
vriendschap met heel wat belangrijke figuren waarvan hij hoopte dat ze hem op
een dag aan een prestigieuze positie zouden kunnen helpen. Onder die nieuwe
vrienden bevond zich ook Tylman Susato, de Antwerpse muziekdrukker. In 1555
printte Susato het eerste opus van Lassus en daarin was Lassus’ eigen
vingerafdruk meteen duidelijk herkenbaar. Lassus zou zich zijn hele carrière
lang niet beperken tot één genre, één taal of één stijl. Hij plaatste ze gewoon
allemaal naast elkaar. En dus vond je in zijn eerste publicatie Italiaanse
madrigalen naast Napolitaanse villanesca’s, Franse chansons die de liefde
bezongen naast plechtige, religieuze motetten. De bundel was bijzonder populair
en werd meerdere malen herdrukt.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
München
Lassus
zocht een nieuwe werkgever en mikte daarbij hoog. Via Antoine Perrenot de
Granvelle, de secretaris van niemand minder dan Karel V, probeerde hij in de
gratie van de Habsburgse keizer te komen. Hij droeg een bundel met motetten op
aan Granvelle. In de bundel liet hij twee motetten opnemen die specifiek aan
keizer Karel waren gericht. Maar Lassus’ pijlen misten doel. Aan het begin van
het jaar 1557 dook hij in München op als tenorzanger aan de kapel van hertog Albrecht
V van Beieren. Niet meteen een promotie voor de ambitieuze Lassus, zo leek het.
Het zou nog zeker zes jaar duren voor hij tot kapelmeester zou kunnen opklimmen.
Maar dat de hertog hem hoog inschatte, was van in het begin duidelijk. Lassus
kreeg meer loon dan de eigenlijke kapelmeester!
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Huisje tuintje
De eerste
jaren was Lassus niet zo gelukkig in München, maar dat veranderde geleidelijk
aan en uiteindelijk zou Lassus tot aan zijn dood in München blijven. Hij
trouwde er, kreeg kinderen en raakte steeds meer aan zijn leven in München
verknocht. Zozeer zelfs dat aanbiedingen uit het buitenland hem steeds minder
interesseerden. Als kapelmeester stond hij in voor de ochtenddiensten, waarvoor
hij met de regelmaat van de klok een meerstemmige mis afleverde. Voor de vespers,
de avondlijke gebedsdiensten, schreef hij een heleboel magnificats. Daarnaast
componeerde hij motetten voor belangrijke gelegenheden, tafelmuziek voor
banketten en muziek voor de vele jachtpartijen van Albrecht V en zijn gezellen.
Ook de opleiding van de koorknapen viel onder Lassus’ verantwoordelijkheid.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Spitse brieven
Dat Albrecht V een vurig muziekminnaar was,
droeg beslist bij aan Lassus’ welbehagen aan het hof. Dat de muziekkapel op
haar hoogtepunt een van de beste en meest befaamde van Europa was ongetwijfeld ook.
Bij het huwelijk van Albrechts zoon en troonopvolger Wilhelm met Renata van
Lotharingen in 1568 waren er niet minder dan zestig zangers en instrumentisten
in dienst van de kapel, naast nog eens achttien kapelknapen. Lassus onderhield
ook erg vriendschappelijke banden met Wilhelm. Heel wat brieven van Lassus aan
het adres van Wilhelm bleven bewaard. De brieven geven een mooi beeld van de
omgang tussen beiden: speels en erudiet, voortdurend schakelend tussen Latijn,
Frans, Italiaans en Duits. Wilhelm wist duidelijk heel wat van muziek af en de
brieven zitten dan ook vol met allerlei muzikale grapjes.
Groeiende faam
Ondertussen verspreidde de naam en faam van
Lassus zich steeds verder over Europa. Lassus’ vele publicaties speelden daar
een belangrijke rol in. Niet alleen in Italië en in Antwerpen werd zijn muziek
gedrukt, maar ook in München, in Nürnberg en in Parijs rolde Lassus’ muziek van
de persen. ‘Princeps musicorum’, de eerste onder de muzikanten: zo werd hij
soms aangeduid op titelpagina’s. Of beter nog: ‘le divin Orlande’. Lassus was ook
een graag geziene gast bij de belangrijkste Europese vorsten. Zo kwam hij bijvoorbeeld
op de koffie bij Charles IX van Frankrijk. In 1570 verhief keizer Maximiliaan
II hem in de adelstand en in 1574 sloeg Paus Gregorius XIII hem tot Ridder van
het Gouden Spoor.
Ontdek het programma
wo 22 –
za 25 mei 2019
wo 22.05.19 - zo 26.05.19 / Foyer Parterre
Na de biechtstoel
Tickets & info
wo 22.05.19 / 20.00 / Kamermuziekzaal
Tussen de lijnen van de polyfonie
Tickets & info
vr 24.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Kudsi Ergüner & Lâmekân Ensemble
Tickets & info
za 25.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Vocalconsort Berlin & Daniel Reuss
Tickets & info
wo 22.05.19 - zo 26.05.19 / Foyer Parterre
Na de biechtstoel
Tickets & info
wo 22.05.19 / 20.00 / Kamermuziekzaal
Tussen de lijnen van de polyfonie
Tickets & info
vr 24.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Kudsi Ergüner & Lâmekân Ensemble
Tickets & info
za 25.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Vocalconsort Berlin & Daniel Reuss
Tickets & info
Een goed bewaard geheim
Een goed bewaard geheim
Lassus’ reputatie in Europa ging gelijk op met de vele
publicaties van zijn werk. De muziekdrukkunst, die slechts enkele decennia
ervoor definitief uit de startblokken was geschoten, maakte Lassus’ composities
beschikbaar over het hele Europese vasteland. De Boetepsalmen bleven echter
lang een goed bewaard geheim, dat alleen voor ingewijden toegankelijk was. Albrecht
V verbood immers de publicatie ervan. Dat zinde Lassus beslist niet. Maar het
deed de reputatie van zijn Boetepsalmen alleen maar deugd: ze groeiden uit tot
dé geheimtip bij uitstek onder de gecultiveerde Europese elite.
Muziek drukken
De uitvinding van de muziekdrukkunst betekende
een ware revolutie in het muzikale leven – net zoals de boekdrukkunst dat voor
het intellectuele leven was. Ottaviano Petrucci boekte in Venetië omstreeks
1501 de eerste successen met de nieuwe techniek. Maar omslachtig was het wel. Elk
vel papier moest drie keer door de drukpersen: een keer voor de notenbalken,
een keer voor de noten zelf en dan nog een keer voor de tekst. De Antwerpse
drukker Pierre Attaignant zorgde rond 1528 voor een volgende doorbraak.
Notenbalk, noot en tekst kwamen samen op eenzelfde gegoten teken terecht.
Wanneer men al die tekens in de juiste volgorde naast elkaar plaatste, kon men
een hele pagina in een keer drukken. Het zag er minder keurig uit, maar het was
stukken goedkoper en zorgde ervoor dat de muziekdruk een interessante
commerciële onderneming werd.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Polyfonie
Maar wat bedoelt men dan precies wanneer men
het over die polyfone – meerstemmige – stijl heeft? Tot in de 9e eeuw bestond
er helemaal geen meerstemmigheid. Muziek bestond uit slechts een melodie. Soms
met versieringen, soms met een langgerekte bastoon als begeleiding, maar nooit
meer dan dat. In de 9e eeuw ontstonden de eerste experimenten met meerstemmigheid,
beginnend met twee onafhankelijke stemmen die elk hun eigen gang gingen. In de 12e
en 13e eeuw breidde het aantal stemmen uit tot drie en vier. De verschillende
stemmen leken volledig onafhankelijk van elkaar te bewegen in een druk en mathematisch
raderwerk. Pas in de renaissance kwam dat complexe raderwerk tot rust en kregen
we de uitgebalanceerde polyfonie te horen van grootmeesters als Desprez of
Palestrina. Horizontale lijnen en verticale samenklanken vonden in hun werk een
nieuw evenwicht.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
De Lage Landen
Vijf generaties van muzikanten uit de Lage
Landen domineerden het muzikale toneel tijdens de 15e en 16e eeuw. Overal in
Europa werden zij aangenomen als zangers, leraren of componisten. Waar kwam al
dat talent toch vandaan? Onderzoekers schrijven het succes van de Vlaamse
polyfonisten toe aan de excellente koorscholen in onze contreien. Al van in de
middeleeuwen bestond er bijvoorbeeld in de kathedraal van Luik een opleiding
voor koorknapen. Zij werden er getraind om de complexe polyfone lijnen als
vanzelf de baas te kunnen. Vanaf hun zesde of zevende woonden de knapen in en
kregen onder leiding van een ‘magister puerorum’ een brede, gedegen opleiding
met niet alleen les in muziek, maar bijvoorbeeld ook Latijn. Na hun stembreuk waren
de knapen vrij om de koorschool te verlaten en hun geluk te beproeven in de
rest van Europa.
Geheimtip
Lassus’ muziek wordt vandaag vaak als het
sluitstuk beschouwd van de Vlaamse polyfonie. Geen enkele andere polyfonist
schreef zoveel muziek – meer dan tweeduizend werken – en beoefende zoveel
verschillende genres op zo'n hoog niveau. In zijn muziek vond de
meerstemmige stijl een wonder evenwicht tussen technische perfectie, pure
klankschoonheid en expressieve kracht. Ook Albrecht V, Lassus’ werkgever, was
zich maar al te goed van diens kwaliteiten bewust. Niet toevallig verbood hij
tijdens Lassus’ eerste jaren aan het Beierse hof de publicatie van enkele van zijn
meest bijzondere werken, waaronder ook de Boetepsalmen. Albrecht beschouwde ze
als zijn privé-eigendom, iets waarmee hij zijn hof een sfeer van exclusiviteit
kon geven. Wie Lassus’ meesterwerken wilde horen, moest naar Beieren komen.
Manuscript
Lassus begon reeds in 1559 te componeren aan
de Boetepsalmen, maar moest dus wachten tot in 1584 tot hij eindelijk de
toestemming kreeg om ze te laten drukken. Zeker in Lassus’ beginjaren aan het
hof van Albrecht V leidde dat tot torenhoge frustraties. Natuurlijk wilde hij
niets liever dan zijn mooiste werken aan de hele wereld tonen! Maar Albrecht
had andere plannen. Dat de boetepsalmen hem erg dierbaar waren, mag blijken uit
het feit dat hij opdracht gaf om het werk te laten kopiëren in een groot
manuscript, opgeluisterd met waanzinnig mooie miniaturen van de hofschilder
Hans Mielich. Samuel Quickelberg schreef het voorwoord. Het project nam jaren
in beslag en imponeerde heel wat bezoekers aan het Beierse hof. Het handschrift
bevindt zich vandaag in de Bayerische Staatsbibliothek München.
Ontdek het programma
wo 22 –
za 25 mei 2019
wo 22.05.19 - zo 26.05.19 / Foyer Parterre
Na de biechtstoel
Tickets & info
wo 22.05.19 / 20.00 / Kamermuziekzaal
Tussen de lijnen van de polyfonie
Tickets & info
vr 24.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Kudsi Ergüner & Lâmekân Ensemble
Tickets & info
za 25.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Vocalconsort Berlin & Daniel Reuss
Tickets & info
wo 22.05.19 - zo 26.05.19 / Foyer Parterre
Na de biechtstoel
Tickets & info
wo 22.05.19 / 20.00 / Kamermuziekzaal
Tussen de lijnen van de polyfonie
Tickets & info
vr 24.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Kudsi Ergüner & Lâmekân Ensemble
Tickets & info
za 25.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Vocalconsort Berlin & Daniel Reuss
Tickets & info
Grandioze totaalkunst
Vraag
aan eender welke muzikant waarom hij of zij zoveel van Lassus houdt en het
antwoord luidt precies gelijk: omdat Lassus met zijn noten de tekst zo goed tot
leven kon brengen. Dat vond ook Lassus’ collega aan het Beierse hof Samuel
Quickelberg. In een voorwoord bij de eerste uitgave van de Boetepsalmen schreef
hij: ‘Lassus was zo goed in het uitdrukken van de emoties van de tekst, dat het
leek alsof je het voor je eigen ogen zag gebeuren. Je kon je afvragen of de
zachte emoties hun schoonheid overdroegen op de prachtige klaagzangen, of (andersom)
dat de klagende stemmen schoonheid verleenden aan de emoties.’ Beluisteren met
het tekstboekje in de hand is dan ook de boodschap.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Boete doen
De Psalmi poenitentiales, ofwel de Boetepsalmen zijn een set van zeven teksten uit het Bijbelse psalmboek.
Gevoelens van ontreddering en ellende verbinden de psalmen, met daaraan
gekoppeld telkens een besef van schuld en een brandend verlangen om boete te
doen. Zeker het Miserere (psalm 50)
is vandaag nog steeds een bekende tekst. Tijdens de middeleeuwen werd het
dagelijks reciteren van de boetepsalmen een courante religieuze praktijk,
vooral in de vastenperiode voor Pasen. Men nam aan dat Koning David de psalmen
zelf had geschreven voor zijn eigen boetedoening. Dat het om precies deze zeven
psalmen gaat, is waarschijnlijk eerder toevallig. Er zijn immers nog heel wat andere
psalmen die hetzelfde thema bespelen. Maar de voorliefde voor het getal zeven,
als getal van de volmaaktheid, heeft ongetwijfeld wel een rol gespeeld.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Expressie
Heel wat tijdgenoten van Lassus lieten zich
door de Boetepsalmen inspireren. En misschien hoeft dat ook niet te
verwonderen. In de tweede helft van de 16e eeuw raakten componisten steeds meer
geïnteresseerd in de expressieve lading van de tekst. Waar voorheen de abstracte
schoonheid van strak geweven zanglijnen domineerde, zocht men nu naar een
muziekstijl die ‘iets’ vertelde: muziek die pijn opriep als de tekst dat
dicteerde of juist vreugde teweeg bracht als de tekst daarom vroeg. De Boetepsalmen, met hun vele emotionele uithalen en intense, persoonlijke sfeer,
vormden het perfecte oefenterrein. Componisten zochten hoe ze, zonder de regels
van de meerstemmigheid te doorbreken, muziek en woord aan elkaar konden
spiegelen. En dat leverde – zoals de Boetepsalmen van Lassus bewijzen –
prachtige muziek op.
Muziek en taal
Blijft de vraag hoe Lassus dat huwelijk tussen
taal en muziek precies voor elkaar kreeg. Om te beginnen luisterde hij goed
naar het ritme van de woorden die hij op muziek wilde zetten. Dat ritme
vertaalde hij bijna letterlijk naar de lengte van zijn noten: een beklemtoonde
lettergreep kreeg een lange noot toegewezen, een onbeklemtoonde lettergreep een
korte noot. Daardoor vloeit Lassus’ muziek net zoals ook de taal vloeit. Ook
komma’s en punten kregen een plek in Lassus’ partituur: daar houdt de muziek
telkens even stil. Maar Lassus ging daarnaast ook op zoek naar de inhoudelijke
hartenklop van de tekst. Telkens wanneer de tekst van richting verandert,
bijvoorbeeld van spijt naar woede, of van wanhoop naar hoop, dan kantelt de
sfeer van Lassus’ muziek ogenblikkelijk mee.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Beelden schilderen
Lassus slaagde er bovendien in om met zijn
componistenpen soms haast letterlijk de tekst uit tekenen. In de eerste van de
zeven Boetepsalmen valt de melodie bijvoorbeeld helemaal stil op de woorden
‘Miserere mei, Domine’ (Wees mij genadig, o God). De bovenste stem herhaalt wel
negen keer dezelfde noot alsof ze wil benadrukken hoe leeg het bestaan van de
zondaar is zonder de genade van god. Wat verderop in dezelfde psalm schildert
Lassus de dood als een gestadig dalende lijn op de woorden ‘Quoniam non est in
morte’. De hel krijgt op de woorden ‘et inferno’ een nijdige, dalende sprong
toebedeeld die in alle stemmen wordt herhaald. Wanneer de woorden ‘valde
velociter’ (zeer snel) vallen in het tiende vers van diezelfde psalm, barsten alle
stemmen plots in snelle, wispelturige noten uit.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Gevarieerde vertelling
De teksten van de boetepsalmen zijn behoorlijk
lijvig en misschien ook wel een tikkeltje langdradig. Lassus ving dit op door
van elk vers een nieuw muzikaal verhaal te maken, voor telkens een ander
arsenaal van stemmen. Zo gaat de eerste psalm vijfstemmig van start, om na het
tweede vers over te schakelen naar een intieme, driestemmige bezetting met
enkel de hoogste stemmen. Daarna, bij het vierde vers, groeit de groep opnieuw
naar vier stemmen en deze keer krijgen de lage stemmen het woord. Bij het
achtste vers dunt de muziek zelfs uit tot een eenvoudig duet tussen de twee
laagste mannenstemmen. Zo creëerde Lassus een eindeloze variatie aan klanken en
sferen. Elke psalm eindigt met de doxologie: ‘Gloria Patri et Filio et Spiritui
Sancto …’. Door op dat moment telkens een zesde stem toe te voegen, gaf Lassus
elke psalm zijn eigen uitroepteken mee.
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Hoort u niets?
Bekijk het via deze link
Het grotere plan
Dat Lassus in zijn set van Boetepsalmen meer
zag dan zomaar wat losse stukken muziek, blijkt uit de overkoepelende structuur
die hij aan het geheel meegaf. Voor elk van de psalmen gebruikte hij een andere
modus. De modus kan men beschouwen als een set van tonen die de componist als
ingrediënten voor een compositie gebruikte. Zo koos Lassus voor de eerste psalm
de Dorische modus, voor de tweede de Hypodorische, enzoverder. Op dat moment
waren er acht modi bekend. Lassus voegde aan de set van zeven Boetepsalmen
daarom nog twee jubelende Laudate-psalmen toe in de achtste modus. Op die
manier vormde zijn cyclus één geheel die het hele palet van beschikbare tonen
bestreek.
Ontdek het programma
wo 22 –
za 25 mei 2019
wo 22.05.19 - zo 26.05.19 / Foyer Parterre
Na de biechtstoel
Tickets & info
wo 22.05.19 / 20.00 / Kamermuziekzaal
Tussen de lijnen van de polyfonie
Tickets & info
vr 24.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Kudsi Ergüner & Lâmekân Ensemble
Tickets & info
za 25.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Vocalconsort Berlin & Daniel Reuss
Tickets & info
wo 22.05.19 - zo 26.05.19 / Foyer Parterre
Na de biechtstoel
Tickets & info
wo 22.05.19 / 20.00 / Kamermuziekzaal
Tussen de lijnen van de polyfonie
Tickets & info
vr 24.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Kudsi Ergüner & Lâmekân Ensemble
Tickets & info
za 25.05.19 / 20.00 / Concertzaal
Vocalconsort Berlin & Daniel Reuss
Tickets & info
Omlaag schuiven om verder te gaan
Swipe to continue
Vegen om verder te gaan