20 JAAR CONCERTGEBOUW

We passeren langs 15 hoogtepunten uit 20 jaar Concertgebouw en bladeren door foto’s van toen.

Het begon met een droom …

Het idee van een concertgebouw voor Brugge leefde al enkele jaren. Deze droom kwam in een stroomversnelling met het aantreden van burgemeester Patrick Moenaert én met de kandidaatstelling van Brugge als Culturele Hoofdstad van Europa in 2002.



Een internationale architectuurwedstrijd werd uitgeschreven en de inzendingen stroomden binnen. Na een eerste selectieronde verkoos een jury onder leiding van Gerard Mortier uit acht (anonieme) kandidaturen het ontwerp van Paul Robbrecht en Hilde Daem, twee Gentse architecten. De keuze viel op hen omwille van de verregaande akoestische garanties die hun project bood - naast de esthetische en functionele kracht van hun ontwerp.

Met dank aan Robbrecht en Daem en G2 Architectural Graphics voor de beelden!



De eerste steen, bewerkt door kalligraaf Pieter Boudens, werd gelegd op 13 juni 2000. Zo zit kunst ook letterlijk ingebed in de fundamenten van het gebouw. De bouw werd gefinancierd door de Vlaamse Gemeenschap, de provincie West-Vlaanderen en de stad Brugge.

2002

Een schepping in terracotta

Was jij erbij op die 20e van de tweede maand in 2002, toen het vorstenpaar en Haydns Schöpfung door Anima Eterna Brugge ons kunstenhuis om 20.02 uur voor geopend verklaarden? Bezielers van onze stichtende overheden – Stad Brugge, de provincie West-Vlaanderen en Vlaanderen – glommen samen met ons van trots toen ons terracotta universum van de hand van Paul Robbrecht en Hilde Daem voor het eerst werd gevuld met paukenroffels, aria's, en een uitgelaten publiek. Sindsdien is het Concertgebouw niet meer weg te denken in de hoofden en harten van muziek- en dansliefhebbers uit Brugge en vér daarbuiten.

2003

Elektronisch gedicht als wegbereider voor (klank)kunstcollectie

Uit de archieven van Philips kwam in 2003 een juweeltje naar Brugge: de oerversie van het Poème Electronique dat Edgard Varèse ten tijde van Expo ’58 gecomponeerd had voor het Philipspaviljoen van Le Corbusier en Iannis Xenakis. Met een ingenieus luidsprekersysteem werd de soundscape in de nok van het Concertgebouw geïnstalleerd. Dit ‘elektronische gedicht’ zou het begin worden van een niet aflatende aandacht voor hedendaagse (klank)kunst.



In 2012 verscheen in de zijgang van de hoogste foyer een van de onbetwiste publiekslievelingen van onze permanente kunstcollectie: Luc Tuymans’ Angel. Met de creatie van dit fresco ontstond meteen ook een nieuwe ruimte: de Angel Room. Vanuit de Angel Room bouwen we aan de reeks Angel Series. Deze intieme muziekwerken voor kleine bezettingen zijn geïnspireerd door de ruimte en gaan in dialoog met het werk van Tuymans. Ze zijn meteen ook een mooi voorbeeld van de rol die het Concertgebouw speelt als een plek voor creatie.

2008

Bach Academie Brugge boven de doopvont

Het is amper te geloven maar ooit waren er januarimaanden zonder Bach Academie Brugge! Sinds 2008 prijken steeds meer meerdaagse festivals in onze programmatie, en ook de Bach Academie is sinds dat jaar een vaste waarde. Met Philippe Herreweghe en zijn Collegium Vocale Gent hebben we een rechtstreekse lijn met de Thomascantor, die elk jaar weer duizenden fans uit alle windstreken blijft begeesteren. Tijdens de Bach Academie trekken we ook vaak de stad in, want Bach klinkt bijvoorbeeld toch zo wonderlijk in de Blindekenskapel. De Bach Academie kan ook steevast op het nodige enthousiasme rekenen bij het buitenlandse publiek.

Ook voor Iedereen Klassiek, de verschillende edities van SLOW(36h) of een project als Mind the Artist met Musea Brugge wordt de stad steeds meer onze speeltuin.

In 2015 krijgen die internationale ambities nog meer slagkracht als de Brugse klassieke muziekpartners en Visit Bruges de handen in elkaar slaan om onder de slogan Bruges? Sounds Great! Brugge als muziekstad bij uitstek stevig op de Europese kaart te zetten.





2009

Seizoensthema’s verbinden kunst en maatschappij

Met het seizoen 09–10 Action! rond geëngageerde kunstenaars trapt het Concertgebouw een traditie op gang van thematisch programmeren. Deze thema’s nodigen uit tot het slopen van muren tussen disciplines en genres, en tot het samenbrengen van creatieve geesten met verschillende achtergronden. Als kunst met beide voeten in deze wereld wil staan, dan moet ze met maatschappelijke thema’s aan de slag. Met recente seizoensthema’s rond onder meer biodiversiteit en identiteit houden we via kunst maar ook via verdiepende activiteiten voor specifieke doelgroepen de vinger aan de pols van de wereld die ons omringt.







2011

Jong volk in het gebouw & op het podium

Tien jaar geleden alweer onthulden we de Sound Factory, een (educatief) labo voor klankkunst op de vijfde verdieping van de Lantaarntoren. Dat labo werkte als een vuurtoren voor onze educatieve werking, waar in de Sound Factory maar ook tijdens voorstellingen en rondleidingen steeds meer (school)groepen inschepen.



Intussen lopen hier jaarlijks tot 12.000 jongeren binnen, van kleuters op zoek naar de Luistervink tot studenten uit het deeltijds kunstonderwijs die open repetities bijwonen.



Ook de gemiddelde leeftijd van onze artiestenpopulatie zakte in 2011 gevoelig. In seizoen 2011–2012 startten we met de concertreeks SCOOP, die een selectie jonge kamermuziekensembles een podium en ondersteuning bood. De SCOOP- ensembles sloegen vervolgens hun vleugels uit en streken her en der neer in de provincie West Vlaanderen. De term SCOOP ging inmiddels op de schop maar onze aandacht voor en steun aan nieuwe generaties kunstenaars blijft onverminderd.

2012

Soundcast reporting for duty & muziek anders ervaren

Intussen maken ze naam als fotograaf, acteur of schrijver maar in 2012 waren onze allereerste jongerenreporters van Soundcast ‘simpelweg’ gepassioneerd door kunst in alle kleuren. Wij – én zij –vonden het evident dat ook jongeren hun stem konden laten horen in een kunstenhuis als het onze en dus vormen onze Soundcasters sinds 2012 een toetssteen voor onze artistieke plannen. Ze werken ideeën en projecten uit in film en foto, tekst en illustraties, en maken hun leeftijdsgenoten warm voor live voorstellingen.

Met de eerste Surround-happening dompelden we het publiek onder in nieuwe muziekervaringen. De luisteraar kwam terecht in het midden van de klank, in het zog van de trilling, in de kern van de zaak. Die zoektocht naar nieuwe manieren van muziek beleven gaat lustig verder, met CLUB Surround-concerten, Beat it!- festivals en andere artistieke formats die je met nieuwe oren – of andere lichaamsdelen – laten luisteren.

Naar aanleiding van onze tiende verjaardag in 2012 publiceerden we een docufilm én het boek X over 10 jaar Concertgebouw.

2013

Een decennium duurzame partnerships

Geen Concertgebouw uiteraard zonder trouwe sponsors en partners die onze ambities mee helpen aanscherpen en verwezenlijken. In 2013 klonken we op 10 jaar langdurige partnerships, en die beweging in crescendo gaat onverminderd door.



Samen met onze Vrienden en Keys-leden – sinds 2013 niet langer ’88 Keys’ maar ‘The Keys’ – vormen ze een hechte en gewaardeerde community van Concertgebouw- supporters en -ambassadeurs.

2015

We worden een kunstinstelling van de Vlaamse Gemeenschap & klinken internationaal

‘Het Concertgebouw is er op korte termijn in geslaagd om in binnen- en buitenland gekend te zijn voor zijn hoogstaande, diverse en uitdagende programmatie.’ Met deze woorden benoemde toenmalig minister van Cultuur Sven Gatz ons kunstenhuis officieel tot ambassadeur van de kunsten, ofwel Vlaamse Kunstinstelling. En of ons gebouw die dag trilde op zijn 4.696 veren!

2016

Onder de voet gelopen door jong geweld

Tweeduizend achttienjarigen op twee dagen tijd in het Concertgebouw mogen verwelkomen: voor die krachttoer zorgden de slotconcerten van de eerste editie van Acoustic Power. Dit project laat de derde graad secundair onderwijs in West- Vlaanderen kennismaken met de kracht van klassieke muziek. Dankzij workshops in de klas, een DIY wedstrijd en een concert weten hordes jongeren het wel zeker: klassieke muziek is eigenzinnig, origineel én powerful!

2019

Tijd nemen om stil te staan in een maatschappij die al te vaak de vlucht vooruit neemt.

Maximaal genieten van minimale middelen. Ons laten inspireren door oude en andere culturen. De tijd in elke tel omarmen en intens beleven. Dat doet SLOW(36h), het festival van de traagheid. Tijdens de tweede editie van het festival in 2019 wandelden we bewust traag vanuit drie Brugse stadspoorten richting Markt. Choreografe Anne Teresa De Keersmaeker en studenten van haar dansschool P.A.R.T.S. bepaalden het tempo van deze Slow Walk waarin we ‘gewoon’ wandelden. Met vernieuwde aandacht voor de omgeving of in gedachten verzonken. Met de kinderen, alleen of hand in hand met je geliefde. Met de zon in de rug of op je gezicht. Aansluiten kon op elk moment, eindigen deden we met een waar dansfeest geleid door Anne Teresa herself. Als oprichter en bezieler van Rosas zijn we met haar en haar dansgezelschap al jàren verstrengeld in een innige pas de deux. Ook Vox Luminis, Nadar Ensemble, ECCE en Anima Eterna Brugge zijn als huisartiesten bijzondere ‘bewoners’ van het Concertgebouw. Het zijn stuk voor stuk artiesten in wie we als kunstinstelling graag extra investeren, op alle mogelijke manieren, met repetitieruimte, coproducties, cd-opnames en unieke voorstellingen.

2021

Klankkunst als derde hoofddiscipline

Tien jaar na de start van de Sound Factory wordt klankkunst niet enkel gecreëerd op 25 meter boven de stad, maar waren kunstige klanken doorheen het hele gebouw én onze artistieke programmatie. Hoog tijd dus om een volgende stap te zetten en van klankkunst een derde hoofddiscipline te maken. Dankzij de gloednieuwe Tijdslijnwand ‘De geschiedenis van de klankkunst’ op het Circuit krijg je trouwens een mooie inkijk in de geschiedenis en de evolutie van deze artistieke pijler.

Algemeen directeur Katrien Van Eeckhoutte en artistiek directeur Jeroen Vanacker zien nog heel wat nieuwe kansen en wegen voor de komende jaren.



Ik denk dat we heel sterk zijn als presentatieplek, maar nog kunnen groeien als creatieplek: artiesten alle kansen geven. Ik zie ook uitdagingen die inhaken op maatschappelijke kwesties. Hoe kunnen we een rol opnemen binnen de klimaatproblematiek? We zijn krachtig in onze publieksfunctie, en kunnen dus zeker een sensibiliserende rol spelen. Hoe kunnen we het welzijn van mensen mee verhogen via kunst? De Concertgebouw-community kan nog veel uitgebreider, met een publieksverjonging en -verbreding, zowel lokaal als (inter)nationaal. Op vlak van publieksdiversiteit in onze evoluerende maar nog steeds hoofdzakelijk ‘witte’ stad zie ik nog veel mogelijkheden. We willen ook een hefboom zijn voor de welvaart in die regio, onder meer door nog intensere samenwerkingen met het toerisme, een sector die voor grote uitdagingen staat. Speel onze actieve kunstscene uit voor het activeren van de culturele meerwaardezoeker, bijvoorbeeld. En zet ons samen met anderen nog meer in als partner binnen een zakentoerismestad. — Katrien Van Eeckhoutte



Ik kan die lijn doortrekken naar onze programmatie. Ons muziekprogramma drijft eigenlijk voor het grootste deel op klassieke muziek, en dan nog vaakst op oude muziek die al eeuwenlang meegaat. Ik droom ervan om een steeds diversere bevolking in de stad ook de kans te geven om hun eigen traditionele muziek te leren kennen en mee te maken. Kunst kan bovendien ook een grotere rol spelen in het emotionele en spirituele leven van mensen, nu rituelen rond belangrijke momenten in het leven van mensen wat verloren zijn gegaan. Onze seizoensthema’s zullen daarop inspelen. Vanuit het Concertgebouw met zijn klassieke muziek en hedendaagse dans kunnen we zo verbinding tot stand te brengen, tussen alle mensen in deze stad, en daarbuiten, in de regio. — Jeroen Vanacker

Lees het volledige interview waarin Katrien Van Eeckhoutte en Jeroen Vanacker terugblikken én vooruit kijken.